kombuçay etiket arşivi

Çay, dünyada en bilinen, en sağlıklı ve en çok tüketilen içeceğidir. Polifenoller ve antioksidanlar açısından zengindir. Aynı zamanda yağ yakımını sağlayan, kan şeker seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olan, diş ve kemik sağlığının korunması ve kanser hücrelerinin oluşumunu engelleyen alkoloid ve aminoasitleri de içerir.

Kombuchada da tüm bu faydalar ve daha fazlası var. Hatta nitrojen, pürinler gibi faydalı besin maddeleri fermentasyon sırasında vücudumuzun daha iyi faydalanabileceği hale gelir. Aynı zaman da özel bakteri ve mayalardan oluşan kombucha kültürü ise çaya vitamin ve enzimler ekler. Fermentasyondan sonra çay çok daha faydalı bir hale gelir. Dolayısıyla kombuchanın şifasına şaşırmamak lazım.

Tabi burada kombucha yapımında kullanılan çay olarak, Camellia Sinensis yapraklarından yapılan çay kastediliyor. Siyah çay, yeşil çay, beyaz çay, oolong ve pu-erh çaylarının hepsi Camellia Sinensis bitkisinin yapraklarından elde edilmektedir. Camellia Sinensis yapraklarının tamamen  oksijene maruz bırakılması sonucu siyah, kısmen oksijene maruz bırakılması ile yeşil, hiç oksijene maruz bırakılmadığında ise beyaz çay elde edilir.

Eski tariflerde kombucha yapımında hep siyah çay kullanılmış. O yüzden şu anda da kombucha yaygın olarak siyah çaydan yapılmakta ancak diğer çay türleri ile de kombucha yapılabilir.

Bir kaç tanesi hariç hiç bir bitki çayı kombucha yapımında KULLANILMAMALI!  Bitki çaylarının içerdikleri uçucu yağlar, kombu kültürüne zarar verirken, faydalı bakterilerin oluşumunu geciktirir. Bu yüzden de faydalı organik asitlerin oluşumunu engeller sonuç olarak da küflenme oluşur. Kombucha yapımında kullanılabilecek bitki çayları ise şunlardır; Hibisküs, Rooibos, Mate

Not:

• Görsel internetten alınmıştır.
• Bilgiler The Big Book of Kombucha kitabından derlenmiştir.

Kombuchanın (kombu çay) meyveler, sebzeler, baharatlar hatta çiçeklerle 1-2 gün oda sıcaklığında bekletilmesine  ikinci fermentasyon deniliyor. Sade kombucha  güzel bir tada sahip ancak ikinci fermentasyon ile  bu tada tat katmak işin en eğlenceli ve yaratıcı kısmı. Kombuchanızı nasıl tadlandıracağınız tamamen sizin hayal gücünüze ve damak tadınıza kalmış. İkinci fermentasyon ile kombuchaya farklı tatlar katarken daha gazlı hale gelmesi de sağlanıyor.  Tabi bir de kullanılan sebze, meyve, baharat ya da çiçeklerin faydalarından da  yararlanmış oluyoruz. Bu sıcaklarda benim tercihim, lavanta-limonlu ya da karpuzlu kombucha… Bugün farklı lezzetler arayışında, yeşil çay bazlı kombuchamı yasemin çiçeği- lavanta ve taze nane-limon ile ikinci fermentasyon yapmakta karar kıldım.

Nasıl Yapılır?

Fermentasyonu tamamlanmış kombuchanızı süzüp, hava geçirmeyen cam şişelere alın. Ben 1L’lik cam şişeye yaklaşık 900- 950 mL civarındaki kombucha koyup, üzerine 1 yarım kase meyve, sebze koyuyorum ya da yarım veya bir çorba kaşığı kuru çiçek (papatya, yasemin, gül vs) koyuyorum. Bu miktarları siz kendi damak tadınıza göre azaltabilir ya da arttırabilirsiniz. Baharat kullanacağım zamanda  1 çubuk tarçın, 7-8 karanfil, 4-5 kakule, yarım çay kaşığı kuru zerdeçal vs koyuyorum. Bu arada taze zencefilde kombuchaya çok yakıştırdığım bir baharat. Genelde 1 çorba kaşığı kadar doğranmış taze zencefil kullanırım. Daha sonra şişenin ağzını sıkıca kapatıp, oda sıcaklığında, direkt güneş almayan bir yerde en fazla 2 gün bekletiyorum.

İkinci fermentasyon sonrasında şişenizi açarken aman çok dikkat edin. Ben ilk yaptığım zamanlarda yoğun gaz çıkışı sebebiyle mutfak tezgahını, dolaplarını hatta zemini berbat etmiştim, şimdi tebessümle hatırlıyorum ama o zaman kendime çok kızmıştım.  Şişenin altına bir kap koyun ve üzerine küçük buzdolabı poşeti geçirerek yavaş yavaş açın. Bu teknik çok işe yarıyor. En gazlı kombuchayı bile sorunsuz bir şekilde açarsınız.

İkinci fermentasyon sonrasında kombuchayı buzdolabında saklayın.

Bana çok sorulan bir konuda ikinci fementasyonda kombuchada alkol oranı artar mı? Evet, artar ama kaynaklara göre bu miktar %2′ yi geçmez.  (İlk fermentasyon sonucu kombuchada bulunan alkol oranının ise ortalama %o.5 civarında olduğu belirtiliyor)

Kombuchanızı tatlandırmak için fikir olması açısından birkaç örneği aşağıda listeleyeceğim. Ama daha önce de dediğim gibi, siz kendi hayal gücünüz ve damak tadınıza göre farklı lezzetler yaratabilirsiniz. Önerilere açığım, beni de haberdar edin olur mu?

• Elma&Tarçın&Karanfil
• Zencefil& Tarçın& Karanfil&Kakule
• Elma& Tarçın&Karanfil
• Hibiskü
• Zerdeçal&Papatya
• Kayısı
• Kavun
• Nane&Limon
• Ahududu veya böğürtlen
• Havuç
• Kırmızı pancar&Pırasa
• Domates&karabiber& kırmızı pul biber
  liste uzaaar gider dedim ya hayal gücünüze kalmış 🙋🏼‍♀️

Amerikan Gıda ve İlaç Bakanlığı ( FDA), uygun şekilde hazırlandığında kombuçayının güvenli olduğunu belirtiyor. Peki kombuçayının güvenli olduğunu nasıl anlayacağız? Bunun için de yol gösterilmiş. Kombuçayında patojenlerin bulunmaması için pH seviyesi çok önemli. Kaynamış su ile demlenmiş yeşil ya da siyah çayın  pH  değeri genellikle 5 ya da 5’den küçüktür. Fermentasyon başladıktan sonra zaman içerisinde pH değeri düşer böylelikle patojenlerin oluşması engellenir. Önerilen pH değeri 2.5 ile 4.2 arasında olmasıdır. *

pH değeri 2.5’in altına olan bir kombuçayı, sindirim sistemine zarar verebileceğinden (çok asidik olduğundan) , pH değeri 4.2’in üstünde olan bir kombuçayı ise aside dayanıklı patojenler ihtiva edebileceğinden önerilmiyor. 

Bana göre ideal tat pH 3 olduğunda sağlanıyor. Benim yaptığım kombuçayı 10-12 günde pH 3’e ulaşıyor.

Not: Bazı kaynaklarda ise ideal pH değeri, 2.5 – 3.5 olarak belirtiliyor.

*:Utah State Universitesinden öğretim üyesi Brian Nummer’in Kasım 2013’de yayınlamış olduğu  ” Kombucha Brewing Under the Food and Drug Administration model: Risk Analysis and Processing Guidance” adlı özel raporundan alınmıştır.

Probiyotik ve antioksidan deposu, B vitamini açısından zengin, enerji verici ve sindirime yardımcı bağırsak dostu kombuçayının tarifini aşağıda vereceğim ancak tarife geçmeden önce; ⚠Kombuçayı yapımında hijyen çok çok önemli. Yapım aşamasında kullanacağınız kavanoz, kap, kaşık, süzgeç vs gibi malzemelerin hepsini sirkeli kaynar su da en az 5 dakika bekletin.

1 Litre Kombuçayının Yapılışı:

Malzemeler:

•  60 gram şeker ( yaklaşık yarım çay bardağı ya da 3 tepeleme çorba kaşığı)( şeker miktarı kaynaklarda 50-150gram/L arasında olabileceği belirtiliyor. Biraz daha tatlı istenirse şeker oranı arttırılabilir ama benim tercihim düşük şeker miktarı)
•  4-5 gram siyah ya da yeşil çay( yaklaşık 1 çorba kaşığı, tepeleme DEĞİL! ya da 2-3 adet sallama çay poşeti (2 gramlıklardan))
•  120 mL kombu çayı ( yaklaşık 1 çay bardağı)
•  Kombu kültürü
•  1 litre içme suyu
•  1,5 litrelik cam kavanoz

Suyu kaynatıp içine şekeri ekleyip, karıştırın. Daha sonra çayı ekleyip 15 dakika demlendirin. Çay demlendikten sonra süzün ve soğumaya bırakın. ( Çabuk soğuması için çayı 500 mL su ile demleyip, çayı süzdükten sonra üzerine 500 mL soğuk içme suyu ekleyebilirsiniz) Soğuduktan sonra içine kombuçayını ekleyip karıştırın. En son olarak kombu kültürünü ekleyip, kavanozun ağzını tülbent ya da peçete ile kapatıp, lastik ile sabitleyin. Oda sıcaklığında, karanlık bir yerde saklayın. ( Mutfak dolabinin içinde saklanabilir) Fermentasyon için ideal ortam ısısı 22-29C. Ortam ısısına bağlı olarak fermentasyon süresi değişmekle birlikte genel olarak 7-12 gün yeterlidir.

pH şeridiniz varsa, pH kontrolü yaparak da fermentasyonun tamamlanıp, tamamlanmadığını anlayabilirsiniz. Bunun için Kombuçayının pH değeri ( asitlik seviyesi) Kaç Olmalı adlı yazıma göz atabilirsiniz. ( https://fermenteyasam.com/kombucayinin-ph-degeri-asitlik-seviyesikac-olmali/)

Kombuçayınız hazır olduktan sonra yeni yapacaklarınız için yeterli miktarda kombuçayı ayırmayı UNUTMAYINIZ!!! 🙂